Archivos de etiqueta: presoen hurbilketa

Jeneral ohiaren itzala

07 Domingo Mar 2021

Posted by in Guerra sucia

≈ Deja un comentario

Etiquetas

, , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , ,

Enrique Rodríguez Galindo

Pasa den otsailaren 14an, pandemia gogoangarri honek ekarri digun Enrique Rodríguez Galindoren heriotzak, “Si la democracia mata, la democracia muere. Inork ez du erahiltzeko eskubiderik, Estatuak ere ez” leloa ekarri digu gogora. 1990eko hamarkadan Gesto por la Paz, Bakearen Aldeko Koordinakundearen leloa izan zen hura. Estatuak berak GALen bitartez burututako terrorismoaren inguruko egia eta justizia eskatzeko leloa. Gure oroitzapenetara bueltatzen da, nola ez, zendu den jeneral ohi honek kriminal bihurtzeraino perbertitu baitzuen bere erantzukizun publikoa. Aurretik Batallón Vasco Españolen (BVE) eta errepresio frankistarekin gertatu izan zen legez, GALen ekintza bakoitzarekin demokrazia bahitu, torturatu eta erailtzen zen.

Si la democracia mata, la democracia muere. Inork ez du erahiltzeko eskubiderik, Estatuak ere ez

Rodríguez Galindoren figuraren inguruan, elkarren artean erlazionaturiko eta elementu amankomuntzat demokrazia suntsitzea duten hainbat krimen aurkitu daitezke. Bitxia bada ere, demokrazia indartzeko helburuarekin, Estatu terrorismoaren aurka gehien borrokatu zirenetako hainbat, ETAren eta jeneralaren mehatxupean egon ziren.

El País. Jesús García García

1983ko urriaren 15a memoria kolektiboan era lazgarrian markatutako data da. Egun horretan GALek bere ibilbideari ekin zion, Baionan, Joxean Lasa eta Joxi Zabalaren bahiketarekin. Ondoren, Intxaurrondoko kuartelean eta Donostiako “La Cumbre” jauregian jasandako tortura basatien ondorioz zer egoeratan zeuden ikusita, Galindok eta Julen Elgorriagak, biak ala biak, erailtzea eta desagerraraztea erabaki zuten. Azken hau, Busoten, Alacanten gertatu zen eta hantxe izan ziren bi gazteen gorpuak karean lurperatuta eta bi familia oso, guztiz suntsituta, harik eta 1995ean Alacanteko Polizia Nazionaleko Jesús García García komisarioari esker gorpuak identifikatu ziren arte. Azken hau, Galindoren aurkako lekukotza ematen hil zen tribunal aurrean, bihotzekoak jota, izugarrizko presioa jasaten ari zela.

90eko hamarkadaren bigarren erdialdean, Goardia Zibileko, Polizia Nazionaleko, CESIDeko eta Barne Ministerioko instantzia gorenetako kideek GAL talde terroristaren sorreran, zuzendaritzan, finantzaketan eta estalketan izandako inplikazioa ikertzen aritu ziren, bai kazetaritza mundutik baita Auzitegi Nazionalekoen partetik ere. Epaiketa zigorrak 2000ko apirilean iritsi ziren eta 2001eko eta 2002ko uztailean berretsi zituzten, Auzitegi Gorenak eta Konstituzionalak, hurrenez hurren.

Estatu Terrorismoaren aurka egiteagatik Galindok bere jomugan zituen hainbat pertsona erailtzen ditu ETAk.

Demokrazia hain luzaroan kutsatzen zebiltzanen gainetik demokrazia bera gailentzen zen urte berorietan, Estatu Terrorismoaren aurka egiteagatik Galindok bere jomugan zituen hainbat pertsona erailtzen ditu ETAk.

Maixabel Lasa y María Jauregi

2000ko uztailean Juan Mari Jauregiren erailketa izan daiteke esanguratsuena. Tolosan hil zuen Juan Mari ETAk. Frankismoaren aurkako militantea eta Basauriko espetxean beste preso batzuei euskara-eskolak ematen zizkien preso politikoa; Gipuzkoako Gobernadore Zibila eta, horrenbestez, Galindo eta haren jarraitzaileak GALagatik ikertu ahal izateko funtsezko pertsona; bere partehartzeari esker Lasa eta Zabala auziko epaia posible egin zuena. Maixabel emazteak eta Maria alabak urte batzuk geroago adierazi zuten bezala, jasan beharreko ondorioen jakitun zen Juan Mari Jauregi: “Ez dakit nork hilko nauen, ETAk edo Galindok berak”. Galindo jeneralak berak hilko zuenaren beldur zen, baina ETA aurreratu zen. Hori bai, biak ala biak arrazoi berdina medio: bere demokraziarekiko atxikipena. Bere hilketarekin, aurretik Lasa eta Zabalarenekin bezala, demokrazia erailtzea zen helburu.

Baina Jauregi ez zen bakarra izan. 2001ean zerbitzu publikorako bokazioa bere biziarekin ordainarazi zion ETAk Jose María Lidoni. Lidon Lidón izan zen, Elizabeth Huerta instruktorearekin batera, 80ko hamarkadan “Linaza auzia” esanguratsuan, hamabi goardia zibil, koronelak barne, torturengatik auzipetu eta kondenatu zituen lehen epaileetako bat.

             

Handik gutxira, 2003an, ETAk Joseba Pagazaurtundua erail zuen. Andoaingo udaltzain gisa egin zituen ikerketak lagungarri izan ziren Iturbide eta Zabalak osatzen zuten trantsizio garaiko eskuin muturreko Batallón Vasco Español talde terroristako talde eragile nagusietako bat desegiteko. Talde hori, heriotzaren triangelu bezala ezagutzen zen eremuan (Urnieta, Hernani eta Andoain) ezker abertzaleko hainbat militante eta ordezkari publiko erail zituen talde berbera izan zen.

Bandres: askatasunagatik hiltzen da, baina ez da akatzen

Izan ere, jeneralaren itzala hain zen luzea, non zikindu zuten demokraziaren izenean hil eta torturatu zuten goardia zibilak ikertzera eta kondenatzera ausartu ziren epaileek ere mehatxuei aurre egin behar izan zieten. Joaquin Giménezek, garai haietan Gipuzkoako eta Bizkaiko Probintzia Auzitegietako presidentea zenak, zehatz mehatz azaldu izan du. Galindo izan zen, 1986ko ikasturte judizialaren irekieran Bandres eta bere “askatasunagatik hiltzen da, baina ez da akatzen” aipatzea aurpegiratu ziona. Galindo zen inpunitate osoz epaileak jazartzen zituena, Audientzia dozenaka ibilgailu militarrez inguratuz, goardia zibilak deklaratzera deitzeagatik, Botere Judizialaren Kontseilu Nagusiari babesa eskatu behar izateraino. Epaile horietako bat Joaquín Giménez bera zen, 18 urtez indarkeria eta tortura kasuak epaitzen aritu ondoren, bere hilketa zehaztasunez planifikatuta zuen ETAren mehatxuengatik Euskaditik alde egin behar izan zuena, ETAko presoak Euskadira hurbiltzea eta bergizarteratzea defendatzen duen epaile bera.

Mikel Zabalza

Estatuko funtzionario batzuk hilketa eta tortura izugarrizko hutsalkeriaz darabilten argitaratu berri den elkarrizketak inpunitatea noraino errotua zegoen argi azaleratzen du, 1985ean jeneralak bihozgabe zuzentzen zuen Intxaurrondoko kuartelean Mikel Zabalza hil zuen poltsa bezain itogarria izateraino.

Joxi Zabalaren arreba den Pili Zabalak honako hau zioen Galindoren heriotzaren harira: “Biktima eta hiltzaileak betirako lotura izango dute, bai ala bai; gure abizenak elkarren ondoan egongo dira Galindok nire anaia gogorarazten didan einean”. Galindoren izena Estatu demokratiko batek terrorismoaren aurkako borrokan egin behar ez duenaren sinbolo gisa gelditu bedi. Ezin dugu bere itzalpean Lasa, Zabala, Zabalza eta beste horrenbesteren istoriak errepikatzeko tentaziorik utzi.

Galindoren izena Estatu demokratiko batek terrorismoaren aurkako borrokan egin behar ez duenaren sinbolo gisa gelditu bedi

Euskadin demokrazia defendatzea terrorismo mota guztiei aurre egitea zen. Gure herrialdean luzaroegian erail da: diktadura garaian, demokraziaren aurka, baita bere izenean ere. Hilketa politiko orok pertsonarekin batera demokrazia erailtzen zuen. BVE, GAL edo ETA izan, bahitu, torturatu, mehatxatu eta erail dutenak saiatu dira demokrazia hiltzen. Eta demokrazia horrek, hainbeste erasoren ondoren iraun badu, ez da twiterren goardia zibilen elkarte jakin batek dioen bezala, Galindo jeneralari esker izan; bere kontra eta zituen jarraitzaileen kontra aurre egin zieten pertsonen konpromezuari esker baizik, Juan Mari Jauregi, Joseba Pagazaurtundua edo Jose Maria Lidón bezalako pertsonei esker, hain zuzen ere. Ez dezagun ahaztu.

Eta demokrazia horrek, hainbeste erasoren ondoren iraun badu, ez da Galindo jeneralari esker izan; bere kontra eta zituen jarraitzaileen kontra aurre egin zieten pertsonen konpromezuari esker baizik, Juan Mari Jauregi, Joseba Pagazaurtundua edo Jose Maria Lidón bezalako pertsonei esker, hain zuzen ere. Ez dezagun ahaztu.

 

Sergio Campo, Sabin Zubiri, Xabier Mugarza – Gogoan, por una memoria digna

 

Artikulu hau Berrian argitaratu zuten Otsailaren 25an

ETAko presoen aldeko pankartak, aipamenak edo horma-irudiak eraikin publikoetatik kentzeari buruz

27 Miércoles Ene 2021

Posted by in convivencia

≈ 1 comentario

Etiquetas

, , , , , , , , , , ,

GOGOAN, por una memoria digna ELKARTEAK, atsekabez adierazi du Hernani, Oiartzun eta Errenteriako alkateek ez dituztela ETAko presoen aldeko pankartak, aipamenak edo horma-irudiak kendu eraikin publikoetatik, elkarte honek eskatutakoari bizkar emanez

 

‘Gogoan, por una memoria digna’ elkarteak deitoratu egiten du, udalarenak diren espazio publikoetan egonda, Hernaniko, Oiartzungo eta Errenteriako alkateek ETAko presoei omenaldia egiten dieten horma-irudiak, argazkiak, pintadak eta aipamenak ez kentzea, elkarte honek, duela hilabete batzuk, eskatu zien moduan.

Errenteria

‘Gogoan, por una memoria digna’-ren iritziz, horrelako pintada eta aipamenak iraina dira ETAren terrorismoaren biktimentzat, baita gizarte osoarentzat ere, eta tamalgarria da Euskal Herriko eta Nafarroako beste herri askotan horrelakoak erruz egotea.

Hiru udalerri horietan, harrigarria da, batez ere, udal espazioen erabilera, hiltzaileen edo horretan lagundu zutenen irudia goresteko asmoz, eta ez ETAk herri horietan eragin zituen biktimak ikusarazteko asmoz.

Elkarteak nabarmendu duenez, oraingo garaiotan, hiri paisaia berri bat eraiki beharra dago erasoa jaso zuen pertsona gogorarazteko, indarkeriari zilegitasuna
kentzen laguntzeko eta biktimari plaza eta eszena publikoa emateko, ez biktimagileari. Hori dela eta, harrigarria da hiru udalerri horietan, batez ere, udal espazioen erabilera, hiltzaileen edo horretan lagundu zutenen irudia goresteko asmoz, eta ez ETAk herri horietan eragin zituen biktimak ikusarazteko.

‘Gogoan, por una memoria digna’-ren ustez, guztiz zilegia da presoak urruntzeko espetxe-politika kritikatzea. Demanda horrekin bat gatoz, baina oso desberdina da, gure herrietako martiriak balira bezala, biktimen eta gure gizarteko bizikidetzaren aurkako eraso larriak egin zituztenak akritikoki tratatzea.

Hernani

Hernaniren kasuan, elkarte honen kexa herriko frontoian dauden ETAko presoen argazkietan oinarritzen da, horretaz gain eta masta bat dago udaletxeko plazan, “Euskal Presoak Etxera” banderarekin. Gutunak elkarri bidali ondoren, azkenean alkateak elkarteari jakinarazi zion erantzuna ezezkoa zela eta, beraz, ez zituela argazkiak kenduko.

Hernani

Bestalde, Oiartzunen, horma-irudi bat dago udal-kiroldegian, eta Joanes Larretxea aipatzen da, Inaxio Uria erail zuen ETAko kidea.

 

Oiartzun

Errenterian, “Gogoan, por una memoria digna” elkarteak egindako erretiratze-eskaera Ikastolaren ondoko ataripeetan dagoen horma-irudi erraldoiari dagokio. Azken kasu horretan, elkarteak bilera egin zuen alkatearekin, eta bilerara Alberto Muñagorri ere joan zen, ETAk jarritako bonba batek eragindako leherketa baten biktima, herrikoa bertokoa izanik.

Errenteria

Elkarte honek azpimarratu du ezin dela bizikidetza indartu, “denok etxera”, “presoak kalera”, “free them all” edo “maite zaituztegu” bezalako mezu engainagarriak erabiltzean sortzen diren krimenen aldeko apustua egiten den bitartean. Hori dela eta, ´Gogoan´-ek deitoratu egiten du bidezko errebindikazioa erabiltzea, urruntzearekin amaitzearena, alegia, presoen inguruko epika bat eramateko, presoek biktimengan, haien ingurune familiar, sozial eta politikoan eta gizarte osoan izugarrizko kaltea eragin ez balute bezala. Ezbairik gabe, ETAren krimenak gaitzezten ditugun arren, presoek eskubideak dituzte, baina deigarria da udalerri jakin batzuetako eremu publikoetan biktimagileen irudia etengabe, nabarmen eta, batzuetan, itogarria izatea, eta biktimeen irudia inon ez agertzea.

Erakunde publikoek biktimagileenganako agertzen dute begirunea eta adostasuna agertian uzten du gabezia handia dagoela gure gizarteko sektore batean, oraindik ez baitu onartu indarkeriaren beharrezko deslegitimazio soziala.

Bizikidetzaren aldeko apustu koherenteak pertsonen eskubideen erabateko defentsa eskatzen du, eta, zalantzarik gabe, biktimen oroimenarekiko errespetua eskubide horien artean dago. Horregatik, alkate hauei berriro eskatzen diegu beren jarrera berrazter dezatela eta udal eraikin edo udal espazioetatik aipatutako pintadak, argazkiak eta horma-irudiak ken ditzatela behingoan.

 

2021eko urtarrilaren 27

[Prentsa-oharra]

 

 

 

Biktimagileen lekua gure plazetan eta herrietan

11 Viernes Sep 2020

Posted by in convivencia

≈ Deja un comentario

Etiquetas

, , , , , , , , , , , ,

Indarkeriaren inpaktu sozialari heltzeko gai zerrenda handi baten gainean lan egin behar da, indarkeriak ez baitzuen soilik mehatxuaren eta heriotzaren une zehatz hartan  eragin. Indarkeriak eta haren ondorioek hainbat gauza suntsitu zituzten eta, horregatik, denbora asko beharko da terrorismoak hain sakon markatutako gizartea normalizatzeko.

Bizikidetzaren bidean onartezina da hainbat ekitaldi publiko, horma-irudi, pintada eta pankarten bidez presoak omentzea eta goraipatzea, uda honetan hainbat herritan ikusi den bezala.

Bakearen eta bizikidetzaren erronkak denbora, borondatea eta lan etiko handia eskatzen ditu gutxienez. Eta indarkeriaren nahitaezko deslegitimazio soziala bateraezina da hiltzea edo horretan laguntzea erabaki zuen norbaiten irudia eta ibilbidea omentzen edo goraipatzen duten adierazpen publikoekin.

Bizikidetzaren bidean onartezina da hainbat ekitaldi publiko, horma-irudi, pintada eta pankarten bidez presoak omentzea eta goraipatzea

Guztiz legitimoa da urruntzeko espetxe-politika kritikatzea eta edozein presoren hurbilketa aldarrikatzea. Baina oso desberdina da, gure herrietako martiriak balira bezala, biktimen eta gizartearen bizikidetzaren aurkako atentatu larriak egin zituztenak modu akritikoan tratatzea.

Gure ustez, gure bizikidetzaren indarra urte batzuk barru neurtuko da, baina badakigu gaur bertan ez dagoela gerorako uzteko zereginik. Biktimagileak aintzat hartzeak eta espazio publikoan egoteak agerian uzten du gure gizartearen zati batean gabezia handia dagoela, hau da, oraindik ez duela onartu indarkeriaren deslegitimazio soziala.

Baina oso desberdina da, gure herrietako martiriak balira bezala, biktimen eta gizartearen bizikidetzaren aurkako atentatu larriak egin zituztenak modu akritikoan tratatzea.

Esan dugun bezala, uda honetan hainbat herritan kale nagusiak presoen inguruko pankartekin bete dira eta, horrela, espazio itogarriak sortu dira gizartearen gehiengoarentzat eta, are gehiago, biktimentzat.

Zentzu horretan, komeni da ez gutxiestea oraindik ere omenaldi horiek egoteak oroimen eta etika publikoan duen ondorio suntsitzailea. Zeren eta, halakoak normalizatuz gero, hurrengo belaunaldiei mezu okerra bidal baikeniezaieke; izan ere, ekintza horien bidez, zalantzan jartzen ez den indarkerian parte hartzeagatik goraipatzen den jende eskuzabalaren irudia helarazten zaigu, haatik indarkeria batez ere trauma bat denean.

halakoak normalizatuz gero, hurrengo belaunaldiei mezu okerra bidal baikeniezaieke; izan ere, ekintza horien bidez, zalantzan jartzen ez den indarkerian parte hartzeagatik goraipatzen den jende eskuzabalaren irudia helarazten zaigu, haatik indarkeria batez ere trauma bat denean

Atentatuen erlatibizazioari edo nostalgia kriminalari atea irekitzea bide txarra da bizikidetza indartzeko; izan ere, armak lurperatu ondoren, gauzarik premiazkoenetako bat gizartearen zati handi batean indarkeriaren inguruan eraikitako epika deuseztatzea da.

Zalantzarik gabe, auzi hau ez da bide penaletik konpontzen, ez da hori bere eremua. Aitzitik, hausnarketarako eta indarkeriari zilegitasuna kentzeko espazioak behar dira.  Horrelako ekitaldiak antolatzen jarraitzen dutenei eta ETAren tren berean joan direnei dagokie zeregin hori. Massimo Carlotto Lotta Continuako kidearen hItzetan esanda, “krimenarekin harreman erromantiko-errebeldea izan zuten ” haiei.

Benetako bizikidetza eraikitzen da biktimagileak heroitzat hartzen ez diren agertoki batean oinarrituta. Gaur egun herri askotako espazio publikoan oraindik ere desoreka handia dago erasotzaileen (biktimagileen) eta biktimen presentziaren artean, eta horrek espazio komunen eta publikoen erabilerari buruzko hausnarketa merezi du (frontoiak, kale nagusiak, etab.).

Gaur egun herri askotako espazio publikoan oraindik ere desoreka handia dago erasotzaileen (biktimagileen) eta biktimen presentziaren artean

Bakeak bakearen aldeko jarrerak eskatzen ditu, eta jarrera horiek etengabeak eta iraunkorrak izan behar dute. Ezin da bizikidetza indartu krimenen zigorgabetasun faltsuaren aldeko apustua egiten den bitartean, “Denok etxera”, “Presoak kalera”, “Free them all” edo “maite zaituztegu” bezalako mezu engainagarriak erabiltzen baitira.

Bizikidetza eta indarkeriaren deslegitimazioa indartuko dituzten balio adiskidetzaileak proiektatzea bateraezina da laudoriozko ekintza horiekin, non berriz ere mespretxatzen den omentzen direnek biktimei eragindako mina, ekintza horiek gure gizartearen oinarri etikoak ere zalantzan jartzen baitituzte.

Armen isiltasunak soinu-efektu nabarmena du; bertan garbiago entzuten da biktimak batzuetan jasan izan duten mespretxua. Gaur egun, ordea, gauzak beste era batera egiteko betebehar historiko eta etikoa dugu. ETAren ondoko gizarte berrian ez dago biktimenganako umiliazio gehiagorako lekurik. Horretan ezin dugu iraganaren preso izaten jarraitu, gizarte gisa aurrera egiteko espazio guztietan zabaldu behar dugulako indarkeriaren deslegitimazioaren kultura.

Armen isiltasunak soinu-efektu nabarmena du; bertan garbiago entzuten da biktimak batzuetan jasan izan duten mespretxua

Bizikidetza osasuntsua elementu askoren inbrikazioaren gainean eraikitzen da eta, zalantzarik gabe, funtsezkoa da kontuan hartzea sortutako biktimek,  jasandako indarkeriaren jatorria edozein izanda ere, egia eta justizia izateko eskubidea dutela. Horrez gain, kontuan izan behar da bizikidetza espazio komunean eraikitzen dela, eguneroko bizitzan, hiri-paisaian, indarkeria jasan zutenekiko errespetutik abiatuta eta inolako ñabardurark gabe, ez bada xede batean ikusi zirenen minarekiko hurbiltasuna. Horregatik, presoei egiten zaizkien omenaldiek, hain zuzen ere ETAkide izateagatik egindakoek, gure bizikidetzaren kalitatea hondatzen dute, eguneroko enpatia eta afektu ariketa batean oinarritu behar delako bizikidetza hori.

Oroimenerako betebeharrak etika eta biktimak gure jardunaren erdigunean jartzea eskatzen du. Horrela bakarrik lortuko dugu gizarte kohesionatuagoa, indarkeriaren drama gainditzeko gai dena. Gaur egun badakigu horrelako kontuak baztertzea beti izaten dela ahanzturaren atarikoa. Horregatik planteatzen dugu:

  1. Presoei egindako omenaldi publikoak amaitzea.
  2. Udalek bermatzea beren udalerrietako espazio publikoak bizikidetza-eremu izango direla, ETAkideak idealizatzen dituzten mezurik gabeak eta ez daudela ETAko presoen ikonografiak beteta.
  3. Memoria demokratikoaren, bizikidetzaren eta indarkeriaren deslegitimazioaren balioak indartzeko tokiko guneak eta horma-irudiak bultzatzeko udal-foroak eratzea.

Fundación Fernando Buesa – Gogoan por una memoria digna – Elkarbizi